کازیوِه

هرروزِ زندگی پُر از نکته‌های آموزنده‌ای است که از نظر خود ما شاید عادی و بی معنی باشد، اما همین لحظات خاطرات *تلخ و شیرین* فردای ما هستند. یکی از همین لحظات که الان برای من خاطره‌ و درس بزرگی شده است بر‌می‌گردد به کلاس #فقه_استدلالی_۳. 

سر این کلاس، یا بهتر بگویم؛ تنها کلاسی که همیشه جزء پرسش شوندگان بودم؛ حتی اگر استاد بنا بود از دو نفر بپرسد حتما من یکی از آن دو نفر بودم! به برکت مباحثه‌هایی که در #خوابگاه داشتیم، همیشه آماده بودیم، اما راستش را بخواهید من دیگر نسبت به این اوضاع حساس شده بودم و ناراحت! اما چیزی بروز نمی‌دادم. با خودم چه فکرها که نمی‌کردم؛ فکرهایی مثل: “چرامن؟ مگر ۱۵نفر دیگر سرکلاس نیستند؟ حتما حواسم جمع نیست! شاید خوب و کامل جواب سوالات را نمی‌دهم! یا چون ردیف جلو نشسته‌‌ام و….

بخاطر همین افکارم، چندباری قبل از شروع کلاس جابجا می‌شدم، جایم را تغییر می‌دادم که جلوی چشم استاد نباشم، اما غافل از اینکه قضیه چیز دیگری است! نه من چیزی می‌پرسیدم نه استاد دلیش را می‌گفت.

خلاصه سال‌ها گذشت؛ تا امسال که یک روز با استاد فقه که الان همکاریم بحثِ پرسش و فعالیت کلاسی پیش آمد. از نحوه‌ی پرسش، چگونگی و کیفیتش گفت. من که تا آن لحظه ساکت بودم، گفتم پرسش هم شانس می‌خواهد!

از حرفم تعجب کرد و دلیلش را پرسید. برایش از آن روزها گفتم. اما او چیزی گفت که انتظارش را نداشتم. آن پرسش‌های هر جلسه، فقط بخاطر خوب جواب دادنم بود؛کوتاه و کامل.

آن لحظه تمام خاطرات و افکار آن روزها مثل صحنه‌های فیلم سینمایی از جلوی چشمان رد شد. جایتان خالی چه فیلمی! جدال *بغض و لبخند* بود.

پ.ن: همیشه، روز خود رابا اندیشه‌های مثبت به پایان برسانیم. مهم نیست چقدر سخت گذشته است‏. فردا فرصتی تازه است برای بهتر کردن آن.

 بعد از گذشت چندسال هنوز برایم عادی نشده است! به سمت ایستگاه می‌روم، از دور چشم‌هایم به دنبال ماشینی است که نوبتش است! همزمان با چشم‌هایم دنبال جوابی برای سوال‌های ذهنم هستم، مسافردارد؟ مسافرانش خانم هستند یا آقا؟و…
به ماشین که می‌رسم با یک جواب روبرو هستم!هیچ مسافری نبود! نه زن نه مرد!

البته جواب‌ها هر بار متفاوت‌تر از دفعه قبل است! مثل امروز صبح، که هیچ مسافری نبود، اینجور مواقع ابتدا چند دقیقه‌ای را منتظر می‌ایستم‏‏، تردد عابران که بیشتر می‌شود صندلی جلو را انتخاب می‌کنم و می‌نشینم تا درصورتی که همه‌ی مسافران مرد بودند مجبور نشوم معذب بنشینم و تمام مسیر هواسم به دست‌اندازها و طرز نشستن کنار دستی‌ام باشد، یا با سرخ و سفید شدن جایم را با نفر جلو عوض کنم، آخر برخورد همه در این موارد یک جور نیست!؟
چنددقیقه‌ای می‌گذرد، مسافر بعدی که آقاست می‌آید اما سوار نمی‌شود و بیرون منتظر باقی مسافر‌ها می‌ماند، من نیز ترجیح می‌دهم همان جلو بمانم، دقایقی نگذشته که مسافر بعدی نیز سر می‌رسد اما این یکی خانم است سلام می‌کند و پشت می‌نشیند، من به این فکر می‌کنم که الان بروم کنار او بشینم یا صبر کنم که اگر خانم دیگر آمد بروم، پنج دقیقه‌ا‌ی می‌گذرد، اما خبری از مسافر چهارم نیست! خودم را جای آن خانم فرض می‌کنم که اگر من الان جای او بودم چه حسی داشتم!؟
یاعلی می‌گویم، پیاده می‌شوم! کنارش می‌نشینم، لبخند میزنم و می‌گویم “ببخشی اومدم که هر دو راحت باشیم!” جمع میبندم که فکر نکند منت میگذارم، اما در دل برای مسافر چهارم دعا می‌کنم که خانم باشد تا همگی راحت باشیم، خانوم که مانتویی است و آرایش بر چهره داره تشکر می‌کند.
دقیقه‌ای بعد مسافرچهارم که خانم است سوار می‌شود.

تنها مسافر آقا که تا الان بیرون ایستاده بود جلو می نشیند و ماشین حرکت می‌کند.

با خود می‌گویم الاعمالُ بالنیات.

ــــــــــــــــــ
پ.ن: هرآنچه که برای خود می‌پسندی برای دیگران نیز بپسند

کوچکتر که بود سر در نمی‌آورد، فکر می‌کرد داشتن یک خواهر یا برادر دیگر مزاحمت می‌آورد یا دوران یکی یه دانه بودن تمام می‌شود و اتفاقات ناخوشایند بعدش.
بالاخره اتفاق افتاد. در سن ۸ سالگی خواهر شد. مزاحمی که از او می‌ترسید بالاخره سررسید.
پدر و مادرش که از بیمارستان برگشتند، مزاحم را توی رختخوابش گذاشتند. دل دل می‌کرد که بروم یا نروم؟ اما بالاخره دل به دریا زد و رفت بالای سرش. حس عجیبی پیدا کرده بود. گریه اش گرفت، اما نه از حسادت و طمع این که دوران یکی یه دانگی تمام شده، بلکه از ذوق و خوشحالی آمدن نرگس کوچولو.

خلاصه الان سال‌ها از آن دیدار اول گذشته. آنقدر به هم وابسته شده‌اند که اگر یک روز بحثشان شود و قهر خواهرانه‌ی مختصری بینشان اتفاق بیفتد، جفتشان بی‌قرار می‌شوند.

حالا گاهی احساس می‌کند با وجود مادرشان، او هم ناچار است مادری کند.
در خیابان که با هم قدم می‌زنند، وقتی یک چاله پر از آب سر راهشان سبز می‌شود، او از یک طرف چاله مسیرش را ادامه می‌دهد، مادرش از طرف دیگر.
اما به نرگس که دقت کنی، دنبال او می‌رود، دنبال رد پای خواهر بزرگش.
همیشه در اختلاف نظرهایی که در دموکراسی ۴ نفره خانواده‌شان پیش می‌آید، نرگس بی‌درنگ با او هم رأی می‌شود.
نمی‌دانم، اما شاید نرگس‌کوچولو فکر می‌کند هر رأی و نظری که خواهربزرگش داشته باشد، هر کاری که انجام بدهد، هرکجا که پا بگذارد، همان درست‌ترین است. برای همین هم از او پیروی می‌کند.
زمانی که خواهربزرگ متوجه این موضوع شد، تلنگر بزرگی خورد، حواسش انگار بیشتر جمع شد. با خودش گفت: نرگس دیگر مزاحم دوران کودکی‌ام نیست، حالا از من برای خودش الگویی ساخته که باید همه چیزش منطبق بر این الگو باشد.

فهمید که در کنار نرگس، باید چقدر با حساسیت و وسواس حرف بزند و راه برود و رفتار کند.

فکرکنم همه‌ی ما، که خواهر کوچکتر داریم، باید این وسواس را داشته باشیم.
خواهر بزرگتر که باشی، خواسته یا ناخواسته باید مادرانه رفتار کنی، سنجیده و پخته گام برداری.

شاید هرثانیه باید به خودش یادآوری کند: حالا علاوه‌بر وظایف خواهری، گاهی باید مادر هم باشی.

*پ.ن*
رسول خدا (صلوات الله علیه): حق برادر بزرگتر بر برادران و خواهران کوچکتر مانند حق پدر بر فرزند است. چنانکه حق خواهر بزرگتر بر خواهران و برادران کوچکتر مانند حق مادر بر فرزند می‌باشد.
( ملا محمد مهدی نراقی، علم اخلاق اسلامی، ترجمه جامع السعادت، جلد۲، صفحه ۲۷۵.)

 گاهی باخودم می اندیشم؛ شاید آن روزگاران سرزمین نینوا باشنیدن صدای جرسِ کاروان امام حسین (ع) نفسش به شماره افتاده باشد! یا شاید، باد آوای آمدن کاروان را زودتر به او رسانده باشد. شاید سرزمین نینوا! ماه‌ها و سال‌ها قبل از شنیدن صدای قدم‌های حسین بن علی(ع) از این درد جانسوز گریه‌ها کرده باشد! و بارها با خود گفته باشد من با آمدن حسین چه کنم!؟  شاید بارها و بارها خاک برسرش ریخته باشد! گریبان پاره کرده باشد!   دلم برای مظلومیت و شاهد بودن خاک نینوا به درد می‌آید. و شاید نینوا آنقدرغرق درغم آمدنت بوده که صدای قدم‌هایت را نشنیده باشد!؟ شاید آن زمان نینوا با رسیدن و شنیدن صدای کاروان نفسش را درسینه حبس کرده باشد. وسربه زیربرده باشد! ناگهان نینوا همهمه‌ای می‌شنود! این سرزمین چه نام دارد؟ اینجا کجاست؟ می‌بیند دستی مشتی از خاک او را برمی دارد می بوید و می پرسد این سرزمین چه نام دارد؟ یکی می گوید؛ شط الفرات و دیگری می گوید؛ نینوا و شاید نینوا باخودش بانفس‌های به شماره افتاده زمزمه کرده باشد *ارض کرب وبلا ….*

پ.ن: پیامبرخدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: پسرم حسین در سرزمینی به خاک سپرده می شود که به آن کربلا گویند، زمین ممتازی که همواره گنبد اسلام بوده است، چنانکه خدا، یاران مؤمن حضرت نوح را در همانجا از طوفان نجات داد. کامل الزیارات، ص 269، باب 88، ح 8

 هنوز!صدایش رامی شنوم! رو به ضریح در صف عرض ادب و ارادت به حضرت حسین بن علی (ع)ایستاده بودم. موج اشکی در چشم‌هایم جاری بود. حس و حال غریبی بود! قدم به قدم، که به *ضریح مطهر* نزدیک می‌شدم. صدای خانمی عرب را که کنار گوشم زمزمه یا *خویه یاابوفاضل* می‌کرد را می‌شندیم. چه صوت دلنشینی داشت.  یک لحظه با خودم گفتم؛ کاش منم مداحی بلد بودم.  *چه روضه ای* خواند. الله اکبر!  هرچند خیلی از جاها را نمی فهمیدم، ولی گریه امان نمی‌داد انگار که گوش‌هایم و چشمانم آن زبان را می‌فهمیدند و من عاجز از درک آن حال بودم. صورتش را نمی دیدم ولی گریه‌هایش گریه‌های من را همراهی می‌کرد. دستم به ضریح رسید و همان خانم در گوشم زمزمه کرد *مقبول بنتی* وقتی باهم از صف بیرون آمدیم برگشتم تاصورتش را ببینم!! نورانی بود، آرامش خاصی داشت! و هنوز قطرات اشک بر گونه‌هایش جاری بود، ناگهان ناخواسته خودم را در آغوشش انداختم و سربرشانه‌اش گذاشتم. گفتم: دعام کن. روبه ضریح کرد، هنوز سرم روی شانه‌اش بود برایم دعاکرد، من که  فقط یا اباعبدالله را فهمیدم ولی دعایش عجیب به دلم نشست. سرم را بوسید و رفت، و من همچنان منتظر در صف نوکری اربابم…..

پ.ن: امام صادق علیه السلام فرمود: نفس کسى که بخاطر مظلومیت ما اندوهگین شود، تسبیح است و اندوهش براى ما، عبادت است و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست. سپس امام صادق علیه السلام افزود: این حدیث را باید با طلا نوشت! (امالى شیخ مفید، ص 338)

​ کاروان رفت، من ماندم تنها! با سر درد‌ی تمام نشدنی ویک چمدانِ دسته بلند. گروه همه سوار اتوبوس شدند و من ایستاده نظاره‌گر رفتنشان بودم. اتوبوس رفت، من ماندم چند ساعت انتظار و هوای گرم و کلافه کننده! تا به خودم آمدم دیدم چمدان به دست در حال سوار شدن تاکسی هستم! سلام آقا! مستقیم حرم! از صبح حالم بد بود از شب قبل ۴ تامسکن خورده بودم تاثیری نداشت! دوای دردم فقط یک چیز بود!؟ *السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا* به حرم که رسیدم گرمم بود چمدانم را به امانتداری تحویل دادم. دو لیوان آب خوردم و به سمت صحن انقلاب به راه افتادم. چشمم که به گنبد طلا افتاد، گفتم “دوای دردم سلام” تمام شد، درد رفت، حس تنهایی و غربت رفت. من ماندم ومهربانی آقا و رواق حضرت زهراء(س)، به به! چه صفایی، نمای داخل رواق آدم را یاد مسجدنبی می‌اندازد. سکوت مطلق و نور و آرامش، چشم‌هایم را به یاد روزهای مدینه وپنجره های سمت بقیع، کوچه‌ی هاشمی، گنبدخضراء که در ذهن داشتم می‌بندم. زمزمه می‌کردم، پنجره‌ی بقیع کجا و پنجره فولاد رضا(ع) کجا! آه غریب کربلا، غریب مدینه، غریب الغربا! دستی شانه‌هایم را لمس کرد!؟ چشم که باز می‌کنم خادم رواق را می‌بینم! “خواهر گلم کلاس حرم شناسی داریم خوشحال میشیم بیاین” تازه به خودم آمدم می‎بینم رواق حضرت زهرا در مشهدم نه مدینه! چشمی گفتم و دنبالش راه افتادم، داخل رواق هر گوشه‌اش تقسیم‌بندی شده بود برای سوالات شرعی، حرم شناسی و… منم نشستم پای حرف خادم، از حرم و قسمت‌های مختلف گفتند خدا خیرشان بدهد یک خورده اطلاعات ما را بالا بردند. بعد از حرم شناسی از رواق حضرت زهرا(س) به سمت رواق دارالحجه به راه افتادم، شلوغ بود. خانواده‌ها قسمت‌های مختلف نشسته بودند، رو به دیوار دارالحجه به سمت قبله را برای نشستن انتخاب کردم. به زائرین نگاه می‌کردم؛ یک عده گریان، یک عده در حال دعا، یک عده مریض با نگاه نگران خانواده‌ها و احساس نیاز به نگاه پرمهر امام رضا (ع)، و بچه‌هایی پراز نشاط و خنده درحال دویدن، چقدر ذوق می‌کردند. من هم از ذوق آن‌ها خنده‌ام گرفته بود، ولی مدام به خودم می‌گفتم نخندی دختر زشت است الان می‎گویند دیوانه است. غرق نگاه کردن شادی بچه‌ها بودم، که صدای زیبایی به گوشم رسید دوتا خانم هندی با چندتا دختربچه، سرشان را به دیوار دارالحجه گذاشته بودند و باهم در وصف امام رضا(ع) هم‌خوانی می‌کردند. من از هم‌خوانی آن‌ها فقط *مولا ایمام ریضا* را می‌فهمیدم. دانه‌های مروارید، از چشم‌های مهربانشان جاری بود. چه حال خوبی، حالشان خریدنی بود.کم آوردم، خجالت کشیدم، من ایرانم و برای دیدار آقا بهانه می‌آورم!؟ هروقت هم که می‌آیم با هزارتادعا و آرزو می‌آیم. این مولا ایمام ریضا گفتن با زبان هندی چقدر حالم را دگرگون کرد. تاآخرنسشتم، گوش دادم و نگاه کردم به حال خوبشان، چیزی به اذان نمانده بود. همه داشتن آماده می‌شدند برای اقامه نماز جماعت، بعداز نماز و دعا و عرض ادب، وسلام دوباره و اجازه رفتن از آقا با دلتنگی فراوان و غرزدن به خودم که کاش می‌شد نرفت!؟ برای همیشه همین جا ماند. اما باید می‌رفتم…

پ.ن:امامان معصوم علیه السلام نیز همواره پیروان خود را به زیارت قبر خویش و دیگر امامان توصیه می کردند؛ چنانکه امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید: «ما زارَنی اَحَد مِنْ اَوْلیایی عارِفاً بِحَقّی اِلّا شَفَّعْتُ لَهُ یوْم القیامَة؛ هیچ کس از دوستان من، مرا در حالی که به حق من معرفت دارد زیارت نکرد، مگر آنکه در روز قیامت از او شفاعت خواهم کرد».           (حرّ عاملی، 1416 ق: ج 14: 552)

چند روز پیش با مادرم، طبق قرار ماهیانه به خرید رفتیم تا آذوقه‌ها و وسایلی را که لازم داشتیم خریداری کنیم. در حال خرید بودم، که صدای پیرمردی به گوشم رسید! آقا این بسته نان چقدر؟ فروشنده با حالت عصبانیت گفت: دو هزار تومان! پیرمرد با نگاهی پر از حسرت رو به فروشنده گفت: نمیشه کمتر حساب کنی همین اندازه پول دارم!؟ در آن لحظه توقع شنیدن هر جوابی داشتم به جز اینکه شنیدم!؛  نه، نمیشه!!

پیرمرد مظلومانه با غروری شکسته بسته‌ی نان را سرجایش گذاشت و از فروشگاه خارج شد! درونم چیزی شکست…با تعجب از برخورد فروشنده به مادرم نگاه کردم!؟ از نگاه غمگین مادرم فهمیدم او هم به چیزی که من فکر می‌کنم، فکر می‌کند! یه لحظه به خودم آمدم، باید یک کاری انجام می‌دادم؟ این مبلغ برای من ناچیز بود اما برای پیرمرد! انگار تمام دنیا بود! به مادرم گفتم: مادر جون تا دور نشده این بسته نان را بهش برسانم! پولش را حساب کردم و از فروشگاه خارج شدم.

پیرمرد با دیدن نان دستم به اندازه‌ای خوشحال شده بود که انگار همه‌ی دنیا را به او داده باشند! چه حس قشنگی بود… خوشحال بودم که توانسته‌ام کوچکترین کمکی را در حق کسی انجام داده‌ام…

پ.ن: و به [پاس] دوستی [خدا] بینوا و یتیم و اسیر را خوراک میدهند. “ما برای خشنودی خدا است که به شما خوراک میخورانیم و پاداش و سپاسی از شما نمیخواهیم” سوره ی انسان آیه ی ۹_۸